Yabancılar Hukuku yazımızda yabancı gerçek kişiler, yabancı tüzel kişiler, kapsamını, mülteci, şartlı mülteci, İkincil koruma, geçici koruma gibi kavramları özet şeklinde açıklamıştık bu yazımızda ise Uluslararası koruma hakkında soru cevap şeklinde açıklama yapma gereği duyduk.
1) Uluslararası koruma müracaatı nereye yapılır?
YUKK m. 65’e göre valiliklere bizzat yapılmaktadır. Başvuruların ülke içinde veya sınır kapılarında kolluk birimlerine yapılması halinde başvurular derhal valiliğe bildirilir.
2) Koruma müracaatında bulunacaklar gözetim altına alınır mı?
Gözetim altına almak için koruma müracaatı tek başına yeterli bir sebep değildir. Kamu güvenliğine zarar veriyorsa gözetim altına alınmaktadır. Ancak koruma müracaatında bulunanların gözetim altına alınması istisnadır.
3) Kabul edilmez başvurular hangileridir?
YUKK m. 72 esası incelemeden başvuru esnasında müracaatın reddi için bazı sebepler ön görülmüştür.
- Daha önce reddedilen müracaatın aynen yenilenmesi
- Kişi kendini mülteci olarak kabul etmiş bir ülkeden gelip de burada Uluslararası koruma müracaatında bulunuyorsa
- Mülteci olarak değilse de diğer şekillerde Uluslararası koruma altına alındığı ülkeyi terk edip Türkiye’den de koruma talep edenlerin başvuruları reddedilir.
4) Nasıl bir prosedür izlenir?
Red sebebi yoksa müracaatı kaydedilir. Müracaatın kaydedilmesinden ötürü kişiye bir başvuru belgesi verilir. Bu kimlik ile kişi Türkiye de 6 ay oturma hakkı kazanır. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 6 ay içinde durumu karara bağlar süre 6 ayı aşarsa başvuru belgesinin süresi uzatılır. Kişi hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilinceye kadar süre uzatılmaya devam edilir. Bu belge Türkiye de oturma iznine sahiptir. Verilen karara karşı idari itiraz yolu açıktır. İdari yargı yolu da açıktır yapılan işlem idari bir işlemdir. Başvuru yapılan mültecilere 3 yıllık ikincil koruma ve şartlı mültecilere 1 yıllık sahip oldukları statüyü gösteren bir kimlik belgesi verilir ve aynı koşullar devam ediyorsa süreler aynı olarak yenilenir.
5) Uluslararası koruma statüsü ne gibi haklar sağlar?
- Bu kişiler mütekabiliyetten muaf tutulmuştur. Çünkü bu kişi kâğıt üzerinde yabancı devlet vatandaşıdır ancak devleti onu koruyamamıştır.
- Bu kişiler Türkiye de ilköğretim ve liseden faydalanabilirler. Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası hükümlerinden faydalanabilirler.
- Türkiye de çalışma imkanları mevcuttur yabancılara yasaklanmış işler yasaklı kalmak kaydıyla mülteci belgesiyle doğrudan çalışabilirler ayrıca çalışma izini almalarına gerek yoktur.
6) Uluslararası koruma statüsü ne gibi yükümlülükler sağlar?
- Bildirim yükümlülükleri vardır. Malvarlığı, gelir, adres, medeni hal değişikliği ile ilgili bilgileri belli süreler içerisinde bildirmekle yükümlüdür.
- Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün kendilerinden istediklerini yerine getirmekle yükümlüdür.
- Kendilerine sağlanan hakların asılsız olduğu ortaya çıkarsa yararlandığı hakları geri ödemekle yükümlüdür.
7) Uluslararası koruma statüsü ne zaman sona erer?
- Kişi vatandaşı olduğu devletin himayesinden kendi isteği ile yararlanırsa bu statü sona erer
- Kaybettiği vatandaşlığı kendi isteği ile yeniden kazanırsa
- Yeni bir vatandaşlık kazanırsa
- Terk ettiği ve dönemediği ülkesine kendi isteği ile dönmüşse
- Statü vermesini sağlayan sebepler ortadan kalkmışsa
- Statü vermesini sahte belge hile aldatma yoluyla elde etmişse koruma statüsü sona erer.
Not: Bahsedilen konular geçici korumanın kapsamına da değildir. Geçici koruma ayrı bir yönetmelikte düzenlenmiştir. Geçici korumadan faydalanan kişiler kendi başının çaresine bakmak durumundadırlar, bakamıyorlarsa devlet bu gibi durumlar için barınma merkezi kurup gerekli yardımda bulunacaktır.