Kayıt dışı çalıştırılan sigortalı, çalışırken sigorta teftiş kuruluna başvurarak çalıştırıldıklarının tespitini isteyebilirler.
Müfettiş bu kişinin orada çalıştığını tespit ederse sigortalı adına resen dosya açılır, çalışma süresine ilişkin belgeler toplanır, işverene yazı göndererek işçinin geçmişine yönelik işe girişinin yapılması ve onu adına aylık prim hizmet belgesi düzenlenerek kuruma gönderilmesini, gecikme zammı, gecikme cezasını ödemesi istenir.
İşveren yazı üzerine itirazda bulunabilir. Bu itirazı 1 aylık süre içinde yapmalıdır.
İtirazın reddi halinde 1 ay içinde İŞ MAHKEMESİNDE dava açabilir.
Kuruma itiraz, takip ve tahsili durdurur. Ama iş mahkemesine dava açmakla takip ve tahsil durmaz.
TESPİT DAVASI
O iş yerinde çalıştırıldığı kurumca tespit edilemeyen sigortalı yani kendileri hakkında sigortalı iş bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi verilmeyenler sigorta hizmet tespiti davası açarak sigortalılığı kayıt altına aldırabilirler.
Davacı: Sigortalı ve hak sahipleri(sigortalı ölmüşse, ölüm aylığı bağlanacakalar vb.)
Davalı: İşveren(Eğer alt işverense sigorta primlerinden müteselsil sorumlu oldukları için asıl iş verene de gidilebilir/ geçici iş ilişkisi kurulan işverene de davanın yöneltilmesi gerekir) ve SGK
Davanın açılma süresi: Hizmetlerin geçtiği yılın sonundan itibaren 5 yıl içinde bu davayı açmalıdırlar. Hak düşürücü süredir.
Sigortalı öldüğünde hak sahipleri 5 yıl içinde açmalıdır bu davayı. Süre ölüm tarihinden itibaren başlar.
Not: Sigortalının kendisinin de tespit ettiremeyeceği süreleri de hak sahipleri de ileri süremez.
TESPİT DAVALARINDA İSPAT
Yargıtay sigorta hizmetin tespiti davasında ispatı oldukça önemsiyor. Resen araştırma ilkesinin olduğu kabul edilir. Bazı hususlar belirsiz kalmışsa polis veya jandarma marifetiyle araştırma yaptırılır. Esnaftan sorup soruşturma yapılması isteniyor. Tanıkların bordro tanık olması gerekiyor.
MAHKEME İLAMININ HUKUKİ SONUÇLARI
Sigortalının açtığı davada sigorta hizmet tespit edilmişse mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamı ile prim ödeme gün sayıları sigorta hakları yönünden dikkate alınır. Kayıt altına alınan primler işveren tarafından ödenmemiş olsa dahi aylık bağlanması gerekir.(Yargıtaya göre)