Avukatlık Kanunu Madde 35/3 gereğince esas sermayesi 250.000,00 TL ve üstü olan anonim şirketler sözleşmeli avukat bulundurmak zorundadırlar. Bu zorunluluğa uymayan anonim şirketlere yine kanunda belirtilen ve aşağıda açıklayacağımız yaptırımın uygulanabilmesi için ise anonim şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki baroya, Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunma yetkisi tanınmıştır. Bu sebeple barolarca belirli dönemlerde avukat bulundurma zorunluluğuna tabi olan şirketlere uyarı yazısı gönderilmektedir. Son olarak ise içinde bulunduğumuz 2021 yılında İstanbul Barosu tarafından İstanbul’da bulunan ve bünyesinde avukat bulundurma zorunluluğu olan anonim şirketlere bu uyarı yazısı gönderilmiştir. Bu sebeple aşağıda anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğuna ilişkin hususları anlatacağız.
Ancak öncelikle belirtmek gerekir ki, avukat bulundurma zorunluluğunun amacı; şirketlerin faaliyetlerinin hukuka uygun olmasını sağlamak, şirkete hukuki konularda bilgilendirilme yapmak ve önleyici hukuk hizmeti ile yargıdaki dava sayısı ve iş yükünün azaltılmasını sağlamaktır.
Bu sebepledir ki avukat bulundurma zorunluluğu, kanunun yüklediği bir zorunluluk, bir yük olarak görülmemeli, özellikle kanunda belirtilen şirketlerin çapları düşünüldüğünde avukat bulundurmanın şirketler lehine olduğu unutulmamalıdır.
ANONİM ŞİRKETLERİN AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞUNUN YASAL DAYANAĞI NEDİR?
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi anonim şirketlerin, avukat bulundurma zorunluluğunun yasal dayanağı ise TTK değil, 1136 sayılı Avukatlık Kanunudur.
Avukatlık Kanunu Madde 35/3 “Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.”
HANGİ ŞİRKETLER AVUKAT BULUNDURMAK ZORUNDADIR?
Uygulamada anonim şirketler avukat bulundurmak zorundadır diye bilinse de aslında her anonim şirket avukat bulundurmak zorunda değildir. Yalnızca;
- Esas sermayesi 250.000,00 TL ve üzeri olan anonim şirketler,
- Sermaye artırımı yoluyla sermayesini 250.000,00 TL ve bu tutarın üzerine çıkarmış anonim şirketler
Avukat bulundurmak zorundadır.
AVUKAT BULUNDURMAMANIN YAPTIRIMI NEDİR?
1136 sayılı Avukatlık Kanunu Madde 35/3 uyarınca avukat bulundurmayan anonim şirketlere, avukat bulundurmadığı her ay için “sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı “ oranında idari para cezası verilir.
Örneğin 2021 yılı için brüt asgari ücret 3.577,50 TL’dir.
2021 yılında bir ay avukat bulundurmayan anonim şirkete 3.577,50 X 2 = 7.155,00 TL idari para cezası verilir.
AVUKAT İLE ŞİRKET ARASINDA YAPILACAK SÖZLEŞME NASIL OLMALI?
Avukat ile yapılacak sözleşmenin nasıl olacağı ise Avukatlık Kanunu Yönetmeliği’nin Sürekli Avukatlık Hizmetlerinde Uygulanacak Esaslar bölümünde Madde 73’te “Sözleşme yapılması ve sözleşmede bulunması gereken hükümler” başlığı altında açıklanmıştır. Bu madde hükmüne göre söz konusu sözleşme yazılı şekle tabi olup, yönetmelik maddesinde belirtilen hususların tümünü içerecek şekilde ve bir nüshası daha sonra avukat tarafından bağlı bulunduğu baroya iletilmek üzere, taraf sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanmalıdır.
MADDE 73/A : “ Sürekli avukatlık hizmeti içeren çalışma şekillerinde, 1136 sayılı Avukatlık Kanununa ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uygun, yazılı sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesi düzenlenmesi zorunludur. Bu sözleşme taraf sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanır. Birer nüshası taraflara, bir nüshası da sözleşmenin tarafı olan avukat tarafından kayıtlı olduğu baroya verilir. Sözleşme metninde uyuşmazlık çıkması halinde Baroda saklanan nüshaya itibar edilir.
Her baro sözleşmeler için ayrıca bir kayıt defteri tutar ve bu deftere yıl bağlantılı sıra numarasına göre sözleşmeler kayıt edilir. Kaydı yapılan sözleşme kayıt sıra numarasına göre sözleşmeler klasöründe, bir fotokopisi de avukatın sicil dosyasında saklanır.
Sözleşmede;
a) İş sahibinin adı, soyadı, mesleki ya da ticari unvanı, adresi, vergi/T.C. kimlik numarası,
b) Avukatın/avukatlık bürosunun/avukatlık ortaklığının adı, soyadı, unvanı, vergi/T.C. kimlik numarası,
c) İşin tanımı,
ç) Avukatlık ücreti ve bu ücretin ödenme şekli,
d) Sözleşme hükümlerinin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi değişikliklerine uyarlanacağı,
e) Süresi,
g) Sona erme koşulları,
ğ) İşin harç ve giderlerinin iş sahibine ait olduğu, bunların peşin olarak ya da avukatın ilk talebinde derhal ödenmesi gerektiği, sözleşmede yazılı adresin avukatın bu konudaki taleplerini ileteceği adres olduğu, bu adrese yapılan tebligatların iş sahibine yapılmış sayılacağı, yer alır.
AVUKATA VERİLECEK ÜCRET NE OLMALIDIR?
Avukata verilecek ücret de yine Avukatlık Kanunu Yönetmeliği Madde 73/A’da belirtildiği üzere Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uygun olmalıdır. 2021 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi üçüncü bölümünde 1136 sayılı kanunun 35. Maddesi gereğince bulundurulması zorunlu sözleşmeli avukatlara aylık ödenecek ücret başlığında anonim şirketler için asgari avukatlık ücreti 3.405,00TL olarak belirlenmiştir.
SÖZLEŞMELİ AVUKATIN ANONİM ŞİRKETE SAĞLAYACAĞI HUKUKİ DANIŞMANLIK NEDİR?
Anonim şirketlerin avukat bulundurması bir zorunluluk olmakla beraber, avukatın şirketinize vereceği hukuki hizmetlerin başında gelen önleyici hukuki koruma ile, hukuki sorunlar önceden tespit edilerek gerekli önlemlerin alınması ile hukuki sorunlar henüz ortaya çıkmadan çözüme bağlanır. Yargıya intikal eden hukuki işlerde ise avukatın şirketle olan sürekli kontağı sayesinde dava ve icra işlerinin şirketin lehine olacak şekilde en kısa sürede çözüme kavuşturulması amaçlanır.
Avukatın şirkete vereceği bazı danışmanlık hizmetleri şöyledir;
- Şirkete ilişkin; ortaklık sözleşmesi, mal alım satım sözleşmesi, hizmet alım sözleşmesi, danışmanlık sözleşmesi ve ticari her türlü sözleşme hazırlanması veya mevcut sözleşmelerde şirket lehine hukuka uygunluk denetimi yapılması,
- Şirket içi işleyişte yönetim kurulu ve disiplin kurulu toplantıları hakkında bilgilendirme yapılması,
- Ticari defter ve kayıtlarda hatalı ya da eksik düzenlemelerin yer almaması adına düzenli hukuki denetim yapılması,
- Yürürlüğe giren yeni mevzuatlar hakkında şirketin bilgilendirmesi,
- Şirket içindeki iş sözleşmelerinde ihtiyaç duyulan düzeltmelerin yapılması,
- Gerekli hallerde işçileri yasaya uygun usulde ve haklı ya da geçerli nedenlerle çıkarılmasını sağlamak,
- Şirketlerin insan kaynakları birimine iş hukuku dair metinlerde hukuka uygun metinler düzenlemek,
- Şirkete, kişisel verilerin korunmasına ilişkin bilgilendirme yapmak, şirketin KVKK uyum sürecini sağlamaktır.
Av. Sertap BALABAN