En yaygın şirket tipi olmasa da bu tip şirketler bankacılık, sigortacılık, sermaye piyasası ve devletin ekonomik faaliyeti gibi alanlarda ve büyük sermaye gerektiren önemli sektörlerde uğraş vermektedirler. Ekonomik açıdan en önemli, etkili şirket kapitalist ekonomik sistemin egemen olduğu tüm ülkelerde merkezdedir.
Sermayesi belirli paylara bölünmüş borçlarından dolayı sorumluluğu malvarlığı ile ortakların sorumluluğu ise taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve yalnızca şirkete karşı olan ortaklık şekline olabilir.
Tüzel kişilik olduğu için ticaret unvanı kullanmak zorundadır.
- Sermaye Unsuru Ve Özellikleri
Kısmi Sermaye: Ana sözleşmede gösterilen altı-üst limitler arasında yönetim kurulu kararı ile ana sözleşme değişikliği usule bakılmaksızın sermaye artırımına izin verilen sistemdir. Alt limit başlangıçtaki üst limit kayıtlı sermaye arası ise fiilen ulaşılan yani karşılığında pay oluşturulan rakama da çıkarılmış sermaye denilmektedir.
Esas Sermaye: Kuruluş sırasında şirketin ana sözleşmesinde gösterilecek ticaret siciline tescil edilen ve daha sonra değiştirilmesi ana sözleşme değişikliği gerektiren tek rakam vardır. O da sermaye ana sözleşme değişikliği gerektirdiği için tek sabit sermaye sistemidir.
- Mal Varlığı İle Sorumluluk
Herkes gibi A.Ş den alacaklarına karşı mal varlığı ile sorumludur. Mal varlığı şirketin tüzel kişisi sıfatıyla sahip olduğu belli alandaki mevcut hak, alacak, borç ve yedekleri anlatır. Bu değer şirketin faaliyetleriyle bağlantılı olarak değişiklik gösteren bir kavramdır.
- Ortakların sorumluluğu sınırlı olduğu için şirket alacaklarının tek güvencesi de ortaklık malvarlığı olmuştur. Bundan dolayı kanun koyucu mal varlığı değerinin esas çıkarılmış sermaye rakamının altına düşmemesi, ortaklığın sermaye taahhüdünün şirkete gerçek değeri ile getirilebilmesi ve sermayenin iade edilmesi için çeşitli önemlere yer vermiştir.
- Normal değerden aşağı bir bedelle pay oluşturulamaması
- Aynı sermaye bilirkişilerce değer biçilmesi
- Mal varlığı değerinin azalması halinde duruma göre alınması ön görülen tedbirlerin alınmış olması
- Ortakların Sınırlı Sorumluluğu
Ortaklar şirkete getirmeyi taahhüt ettikleri sermaye miktarı ile sınırlı olarak sorumludurlar ortak ortaklığa karşı tek taraflı olan sermaye borcu ifa etmişse, sınırlı sorumluluğu da sona ermiş olur. Tüm ortaklar oy birliği ile karar almadıkça ortaklar bir sermaye taahhüdü altına sokulmazlar. Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararların alınabilmesi için oy birliği şartı hükmüne bağlanmıştır.
- Ortaklar, ortaklığa karşı sınırlı sorumludur. Yani şirkette alacağı olan kişi alacağı için henüz borcunu ifa etmemiş ortağa değil, şirket tüzel kişiliğine başvurabilecek, ortağın sermaye koyma borcunun ifasını ise ancak şirket yönetim kurulu, söyleyebilir. İflas halinde ise iflas dairesi veya tasfiye halinde tasfiye memuru ister.
Yararları
- Tek başına işe yaramayan ve atıl durumda bulunan küçük tasarruflara bir araya gelmesini sağlamak, büyük sermayeler oluşturur. Bu sermayelerin ekonomiye hükmetmesini büyük projeler sağlar
- Asgari bir sermaye ile kurulması mümkün, ortaklıkların sorumluluğu sınırlı ve payların devri şahıs işletmelerine oranla kolay olduğu için tek kişi ile kurması mümkün olduğu gibi, çok sayıda kişinin bir araya gelmesi dolayısıyla büyük sermayelerin toplanmasına elverişlidir. Pay sahibi 250’i aşarsa şirket halka açık anonim ortaklık hükümlerine tabi olur.
- Küçük şirketler, bu şirketlere ortak olmak suretiyle hem dolaylı olarak büyür, şirket paylarından, karından pay alır.
- Borsası gelişmiş ülkelerde, şirkete girmek – çıkmak kolaydır çünkü borsa hisselerin değiştiği en kolay yerdir.
Zararları
- Anonim şirkeler şirketi çoğunluk ilkesine göre yönettiği için bazen örgütlü küçük azınlık şirket yönetimini ele geçirerek çoğunluk çıkaranın aksine yönetir.
- Çok sayıda ortağa rağmen ortakların çoğu genel kurula ilgisiz kalır. Bu ilgisizlik büyük güç boşluğu anlamına gelir.
- Şirket sahip olduğu büyük ekonomik güç dolayısıyla bu tip şirketlerde tekelleşme eğilimi ve tehlikesi fazladır. Bu nedenle kanunlar çıkarılmıştır.
- Hukuki açıdan da önemli çok ortaklı yapıya uygun olması, sermayesi ve faaliyetlerinin çapı gibi nedenlerle bu tür ortaklıkta çıkar çatışmaları ve uyuşmazlıklara, diğer ortaklıklara göre daha fazla rastlanır.